سنسور سرعت چرخ چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که چگونه خودرو های امروزی هنگام ترمز ناگهانی سر نمی خورند یا چرا کنترل پایداری آن ها در پیچ های جاده بهتر شده است؟ یکی از قطعات کلیدی که در این عملکرد نقش دارد، سنسور سرعت چرخ است. این سنسور یکی از اجزای مهم سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و کنترل پایداری (ESP) است و وظیفه دارد سرعت چرخش هر چرخ را اندازه گیری کند و اطلاعات آن را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال کند.
در این مقاله، به زبان ساده با عملکرد، انواع، علائم خرابی و نحوه تست و تعویض سنسور سرعت چرخ آشنا می شوید. اگر احساس می کنید ترمز ABS یا سیستم کنترل کشش خودروی شما به درستی کار نمی کند، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

سنسور سرعت چرخ چگونه کار می کند؟

سنسور سرعت چرخ، میزان چرخش هر چرخ را به صورت لحظه ای اندازه گیری کرده و داده های آن را به ECU خودرو ارسال می کند. این اطلاعات برای عملکرد صحیح سیستم های ترمز ABS ، کنترل پایداری (ESP) و کنترل کشش (TCS) ضروری است.
به زبان ساده، اگر هنگام ترمز گیری ناگهانی، یک یا چند چرخ خودرو در حال قفل شدن باشد، سنسور سرعت چرخ این وضعیت را تشخیص داده و ECU به سیستم ترمز ABS دستور می دهد تا فشار ترمز آن چرخ را تنظیم کند. این فرآیند باعث می شود چرخ ها به صورت کنترل شده متوقف شوند و خودرو سر نخورد.

انواع سنسور سرعت چرخ

سنسور های سرعت چرخ در دو نوع کلی تولید می شوند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:

1- سنسور سرعت چرخ اکتیو (Active Sensor)

• دارای مدار الکترونیکی داخلی برای تولید سیگنال دقیق
• عملکرد بهتر در سرعت های پایین
• دقت بالا و قابل اعتماد در شرایط مختلف جاده ای
• نیازمند برق برای عملکرد صحیح

2- سنسور سرعت چرخ پسیو (Passive Sensor)

• عملکرد ساده تر و ارزان تر
• وابسته به میدان مغناطیسی و سیم پیچ
• دقت کمتر در سرعت های پایین
• نیازمند حرکت چرخ برای تولید سیگنال

بیشتر خودرو های مدرن از سنسور های اکتیو استفاده می کنند، زیرا این نوع سنسور ها اطلاعات دقیق تری ارائه می دهند و در شرایط سخت نیز عملکرد بهتری دارند.

علائم خرابی سنسور سرعت چرخ

اگر سنسور سرعت چرخ خراب شود، ممکن است متوجه مشکلات مختلفی در عملکرد خودرو شوید. برخی از رایج ترین نشانه های خرابی این سنسور عبارتند از:

1. روشن شدن چراغ ABS و ESP در داشبور: اگر چراغ ABS یا کنترل پایداری روشن شده است، احتمال دارد که یکی از سنسور های سرعت چرخ دچار مشکل شده باشد.
2. عدم عملکرد صحیح ترمز ABS: اگر هنگام ترمز ناگهانی، متوجه شدید که چرخ ها قفل می شوند، احتمال دارد که سنسور سرعت چرخ اطلاعات درستی ارسال نمی کند و سیستم ABS غیرفعال شده است.
3. اختلال در سیستم کنترل کشش (TCS): برخی از خودرو ها برای جلوگیری از لغزش چرخ ها هنگام شتاب گیری، از داده های سنسور سرعت چرخ استفاده می کنند. خرابی این سنسور ممکن است باعث از بین رفتن عملکرد کنترل کشش شود.
4. تغییرات نامنظم در عملکرد گیربکس: در خودرو های اتوماتیک، اطلاعات سنسور سرعت چرخ برای تعویض دنده نیز استفاده می شود. اگر این سنسور دچار مشکل شود، ممکن است تعویض دنده به درستی انجام نشود یا گیربکس در دنده نامناسبی قرار گیرد.
5. ایجاد صداهای غیرعادی از چرخ ها: در برخی موارد، خرابی سنسور سرعت چرخ ممکن است باعث ایجاد صداهای نامعمول هنگام حرکت یا ترمز گیری شود.

دلایل خرابی سنسور سرعت چرخ

چند عامل می توانند باعث خرابی سنسور سرعت چرخ شوند، از جمله:

1- آلودگی و گرد و غبار: تجمع ذرات فلزی، گل و لای یا زنگ زدگی روی سنسور می تواند باعث اختلال در عملکرد آن شود.
2- پارگی یا قطع شدن سیم کشی سنسور: کابل های سنسور ممکن است بر اثر سایش، ضربه یا تماس با اجزای متحرک خودرو دچار آسیب شوند.
3- خرابی خود سنسور: استفاده طولانی مدت، ضربات شدید یا نفوذ رطوبت می تواند باعث از کار افتادن سنسور شود.

چگونه سنسور سرعت چرخ را تست کنیم؟

اگر به خرابی سنسور سرعت چرخ مشکوک هستید، می توانید با روش های زیر آن را تست کنید:

• بررسی چشمی: ابتدا سنسور و سیم کشی آن را از نظر پارگی، زنگ زدگی یا کثیفی بررسی کنید.
• استفاده از دستگاه دیاگ: این دستگاه می تواند کد های خطای مرتبط با سنسور را نمایش دهد و تشخیص دهد کدام سنسور دچار مشکل شده است.
• تست با مولتی متر: می توان مقاومت سنسور را اندازه گیری کرد. اگر مقدار مقاومت غیر عادی باشد، احتمال خرابی سنسور وجود دارد.

نحوه تعویض سنسور سرعت چرخ

اگر سنسور سرعت چرخ خراب باشد، بهترین راه، تعویض آن است. این کار معمولاً ساده است و می توان آن را با ابزارهای معمولی انجام داد. مراحل تعویض به شرح زیر است:

1. قطع کردن برق خودرو: ابتدا باتری خودرو را قطع کنید تا از بروز مشکلات الکتریکی جلوگیری شود.
2. باز کردن چرخ مربوطه: برای دسترسی به سنسور، باید چرخ خودرو را باز کنید.
3. جدا کردن سنسور خراب: سنسور معمولاً با یک یا دو پیچ به محور چرخ متصل است. این پیچ ها را باز کنید و سنسور را خارج کنید.
4. نصب سنسور جدید: سنسور جدید را در جای خود قرار دهید و پیچ های آن را محکم کنید.
5. تست نهایی: پس از نصب، خودرو را روشن کنید و بررسی کنید که چراغ های هشدار داشبورد خاموش شده باشند. در صورت نیاز، با دستگاه دیاگ بررسی کنید که خطای مربوطه پاک شده است.

نتیجه گیری
سنسور سرعت چرخ یکی از قطعات مهم در سیستم ترمز و کنترل پایداری خودرو است که تأثیر زیادی بر ایمنی و عملکرد خودرو دارد. اگر متوجه شدید که ترمز ABS یا سیستم کنترل کشش خودروی شما به درستی کار نمی کند، بهتر است این سنسور را بررسی کنید. با توجه به اهمیت آن، در صورت خرابی باید هرچه زودتر اقدام به تعویض آن کنید تا از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری شود.